Cofio Gareth 20fed Rhagfyr 1935 – 2il Hydref 2018 Roedd ein taith ar y 17eg Tachwedd yn ardal Gwlypdiroedd Gwent. Gareth Beynon oedd i’n harwain ni ond tristwch mawr oedd iddo farw’n sydyn ym mis Hydref. Roedd Gareth yn hoff iawn o’r gwlypdiroedd ac wedi ein tywys yno llawer gwaith ond y tro yma mi wnaeth Harri Williams gymryd ei le. Cawsom ddiwrnod i gofio Gareth, dyn annwyl iawn a oedd yn mwynhau cerdded cefn gwlad Cymru ond yn ddigon doeth i gymryd ei amser. Yn aml iawn roedd Gareth a finnau ar gefn y rhes o gerddwyr, finnau’n brysur yn tynnu lluniau. Cawsom lawer o sgyrsiau difyr. Roedd yn gwirfoddoli yn y gwlypdiroedd yn aml ac yn ddiweddar wedi arwain grŵp o ddysgwyr ar daith cerdded wedi ei drefnu gan Goleg Gwent. Dyna Gareth yn y caffi wedyn yn siarad yn frwd efo’r dysgwyr ac yn clodfori eu hymdrechion. Yn y maes parcio wedyn cyn i ni droi am adref roedd yn byrlymu yn ei frwdfrydedd am lwyddiant y daith. Gresyn mai dyna oedd y daith gyntaf ac yr olaf o’r fath iddo wneud. Roedd ei angladd yn Eglwys Ebeneser, Stow Park yng Nghasnewydd ar yr 24ain o Hydref ac roedd y lle yn orlawn. Pan wnaeth Mair a finnau gyrraedd roedd pob sedd wedi mynd ond un rhes yn y cefn. Erbyn i’r gwasanaeth ddechrau roedd seddi ychwanegol wedi eu gosod ond doedd y rheini ddim yn ddigon ac roedd rhaid i bawb arall sefyll ac mi oedd llawer ohonyn nhw. Roedd hyn yn dweud llawer am boblogrwydd Gareth. Roeddwn i wedi bod yn lwcus ofnadwy i gael llun ohono, un oedd yn dangos ei wên a oedd pob tro yn bresennol ar ei wyneb, ond nid oeddwn yn trio tynnu ei lun. Dyma beth ddigwyddodd. Roeddem ni ar daith gylch Ena Morris o Lanfa Goetre i fyny at dafarn y Goose and Cuckoo ac yn ôl. Ar ôl tua 20 munud o gerdded roeddem ni ar waelod lôn fwdlyd ac roedd Ena wedi ein cyflwyno i air gogledd Sir Benfro am lôn, sef meidr neu beidr. Ond os ydych yn crwydro gogledd Sir Benfro byddech yn ei weld wedi ei dreiglo i ‘feidr’ fel Feidr Non yn Nhyddewi (sydd yn cael ei gyfieithu fel Nun’s Lane ar yr arwydd am ryw reswm). Beth bynnag mae fy meddwl yn dechrau crwydro rŵan. Roedd Gareth wrth ei fodd wedi dysgu gair newydd a dyna ble o’n ni’n cerdded i fyny beidr serth a mwdlyd, y cerddwyr mwyaf cyflym wedi hen ddiflannu. Clywsom sŵn beiciau modur ac yn sydyn dyma un yn gwibio heibio ond roedd mwy ar y ffordd. Dringais un ochr er mwyn cael cyfle i dynnu llun o’r un nesaf. Ar yr eiliad i mi wasgu’r botwm roedd Gareth wedi troi ataf mewn cyffro. Felly na ches i lun o’r beic, yn hytrach mi ges i lun hyfryd o ffrind annwyl, ei wên fawr yn adlewyrchu pleser bywyd. Mae pobl wedi fy nghlodfori am y llun ond nid fi wnaeth ei drefnu - er doedd Gareth ddim yn ddyn am gymryd ‘selfies’ mi wnaeth o osod ei hun yn y llun yn grefftus dros ben! Tebyg iawn yr unig ‘selfie’ wnaeth Gareth drefnu erioed! Roedd wedi bod yn aelod brwd o’r Gymdeithas am tua 18 mlynedd. Gŵr bonheddig yn wir ystyr y gair ac yn golled fawr i ni ar ein teithiau, mae wedi bod yn fraint i’w ei adnabod. Heddwch i’w lwch. Geirfa Gwlypdiroedd – wetlands Gwirfoddoli – to volunteer Yn frwd – enthusiastically Clodfori – to praise Ymdrechion – attempts Byrlymu – to bubble Gresyn – a pity Angladd – funeral Gwibio heibio – to flash past Adlewyrchu – to reflect